မြတ္စ္လင္မ့္ "အသိ"

August 9, 2009

႐ိႈင္ခ္ အိဗ္ နိ႐ုရွ္ဒ္ (Averroes) (ရ.ဟ)

အစၥလာမုအလိုင္ကြမ္ ဝရဟ္မသုလႅာဟိ ဝဗရကဟ္္

ေအာက္ေမ့ဖြယ္ရာ မုစ္လင္မ္ သိပၸံ ဝိဇၨာ စြယ္စုံပညာရွင္ၾကီးေတြ ရဲ့အေၾကာင္းတစ္စိတ္တစ္ေဒသကို ဖတ္႐ႈျပီး ညီအစ္ကိုေတာ္၊ ညီအစ္မေတာ္မ်ား အသိ တစ္စုံတစ္ရာကို ရရွိမယ္လို႕ ကြၽန္ေတာ္ယုံၾကည္ပါတယ္။ ဒီတစ္ၾကိမ္မွာေတာ့ စြယ္စုံပညာရွင္ၾကီး ႐ိႈင္ခ္ အိဗ္ နိ႐ုရွ္ဒ္ (ရဟ္္မသုလႅာဟ္အလိုင္ဟ္) နဲ႕မိတ္ဆက္ေပးပါ့မယ္။ ပညာရွင္ၾကီးဟာC.E ၁၁၂၆ ခု၊စပိန္ႏိုင္ငံ ေကာ္ဒဗာ ခ႐ိုင္၊ အန္ဒလုစီယာ နယ္မွာ ဖြားျမင္ခဲ့ပါတယ္။ ပညာရွင္ ၾကီးဟာ အရဗ္လူမ်ိဳးပါ။ အမည္အျပည့္အစုံကေတာ့ အဗူလ္ဝလီဒ္ မုဟမၼဒ္ အိဗ္နိအဟ္မဒ္ အိဗ္နိမုဟမၼဒ္ အိဗ္နိ႐ုရွ္ဒ္ပါ။ ပညာရွင္ၾကီး ကို ဥေရာပသမိုင္း က လက္တင္အမည္ အဗာ႐ိုေအ(ဇ္) (Averroes) နဲ႕ မွတ္တမ္းတင္ၾကပါတယ္။

အထက္မွာမိတ္ဆက္ေပးခဲ့တဲ့ပညာရွင္ၾကီးေတြလို ဒီပညာရွင္ၾကီးဟာလည္း စြယ္စုံပညာရွင္ၾကီးတစ္ပါးပါ။ ဒႆနိကေဗဒ၊ ယုတၳိေဗဒ၊ စိတ္ပညာ၊ ႏိုင္ငံေရးပညာ တို႕မွာ ပါရဂူေျမာက္႐ုံမက ေဆးပညာ၊နကၡတၲေဗဒ၊ ပထဝီပညာ၊ သခၤ်ာပညာ၊ ႐ူပေဗဒ စတဲ့ပညာရပ္ေတြရဲ့ ဝိဇၨာၾကီးပါ။ ဘာသေရးဘက္မွာဆိုရင္လည္း ကုရ္အာန္ဋီကာပညာရွင္၊ ဟဒီးစ္ပညာရွင္၊ မာလိကီ ဥပေဒသိပၸံပညာရွင္ စတဲ့ ဘြဲ႕ထူးေတြကို ပိုင္ဆိုင္ခဲ့သူပါ။ C.E ၁၁၆၀ မွာ စပိန္ႏိုင္ငံ စဗီးလ္ ခ႐ိုင္ရဲ့ တရားသူၾကီးအျဖစ္ခန္႕အပ္ျခင္းခံခဲ့ရပါတယ္။ သူ႕ဘဝတစ္ေလွ်ာက္ စဗီးလ္၊ ေကာ္ဒဗာ နဲ႕ ေမာ္႐ိုကို တို႕မွာ တရားေရးအရာရွိ အျဖစ္တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။ ပညာရွင္ၾကီးဟာ အစၥလာမ့္ဒႆနိကေဗဒ၊ အာရဗီ
ေဆးပညာ၊ အာရဗီသခၤ်ာပညာ၊ အာရဗီနကၡတၱေဗဒ၊ အာရဗီသဒၵါ၊ ရွရီအဟ္ ႏွင့္ အစၥလာမ့္ဥပေဒသိပၸံဆိုင္ရာ က်မ္းေပါင္းမ်ားစြာကို ျပဳစုခဲ့ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ အရစၥတိုတလ္
ရဲ့ အေတြးအေခၚအေတာ္မ်ားမ်ားရဲ့အဖြင့္က်မ္းေတြ၊ ပေလတိုရဲ့ ရပဘ္လစ္ က်မ္းရဲ့ဋီကာ စတာေတြကို ျပဳစုခဲ့ျပီး ဂရိအေတြးအေခၚနဲ႕ဥေရာပ ကို မိတ္ဆက္ေပးခဲ့ပါတယ္။ ဂရိပညာရွင္ေတြ ျပဳစုခဲ့တဲ့က်မ္းေတြရဲ့အဖြင့္က်မ္းေတြျပဳစုခဲ့ေပမယ့္ မွားတယ္လို႕ယူဆတဲ့ အေတြးအေခၚေတြကိုေတာ့ ျပတ္ျပတ္သားသားထိထိမိမိ ျငင္းခ်က္ထုတ္ခဲ့ပါတယ္။ ေဆးပညာဆိုင္ရာက်မ္းေတြကိုလည္းျပဳစုခဲ့ပါေသးတယ္။ ထင္ရွားတဲ့က်မ္းေတြက ကုလႅီယဟ္ ေခၚ အေထြေထြ ေဆးပညာစြယ္စုံက်မ္း၊ ဂရိပညာရွင္ၾကီး ဂလန္ ရဲ့က်မ္း မ်ား
ေပါင္းခ်ဳပ္ နဲ႕ ဋီကာမ်ား၊ အထက္မွာမိတ္ဆက္ေပးခဲ့တဲ့ ပါရွန္းမုစ္လင္မ္ စြယ္စုံပညာရွင္ၾကီး ႐ိႈက္ခ္အိဗ္နိစီနာ ရဲ့ “အလ္ကာႏူန္ဖြိသ္သြိဗ္” ေခၚ ေဆးပညာဆိုင္ရာက်မ္းစုၾကီး
ရဲ့ ဋီကာေတြပါ။ ပညာရွင္ၾကီး ယုံၾကည္ယူဆခဲ့တာက ဘာသာေရး (အစၥလာမ္) နဲ႕ ဒႆနိကေဗဒ ပညာတို႕အၾကား ဘယ္လိုဝိေရာဓိမ်ိဳးမွမရွိဘူးဆိုတာပါ။ သူ႕ရဲ့ အေတြး အေခၚေတြဟာ အလယ္ေခတ္ ခရစ္ရွန္ အေတြးအေခၚပညာရွင္ စိန္႕ေသာမတ္စ္အကြီနတ္စ္၊ ဂ်ဴးလူမ်ိဳးအေတြးအေခၚပညာရွင္ အေတာ္မ်ားမ်ားကိုလည္းလႊမ္းမိုးခဲ့ပါေသးတယ္။ သူရဲ့အေတြး အေခၚဝါဒေတြကို အဗာ႐ိုအိဇင္မ္ လို႕ လူသိထင္ရွားျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ကမ ၻာ့လူသားေတြအေပၚျပဳခဲ့တဲ့ပညာရွင္ၾကီးရဲ့ ေက်းဇူးေတြအထဲက အနည္းငယ္ကို တင္ဆက္
ေပးပါ့မယ္။

နကၡတၱေဗဒ နယ္ပယ္မွာ ဆိုရင္ ေနမ်က္ႏွာျပင္ေပၚမွာရွိတဲ့အစက္အေပ်ာက္ နဲ႕ပတ္သတ္တဲ့ ရွင္းလင္းခ်က္ေတြေရးသားခဲ့သူေတြထဲကတစ္ဦးပါ။ ျဂိဳဟ္နကၡတ္ေတြရဲ့ လႈပ္ရွား
သြားလာပုံကို သုေတသနျပဳျပီးေနာင္တစ္ေခတ္မွာထင္ရွားလာခဲ့တဲ့ဂ်ာမန္လူမ်ိဳးနကၡတၱေဗဒပညာရွင္ ယိုဟာနတ္စ္ကဲပ္လာ လို ပညာရွင္မ်ိဳးေတြအတြက္ လမ္းျပ ခဲ့ပါတယ္။ ႐ူပေဗဒ ပညာရပ္မွာ………..အိနားရွား ရဲ့သေဘာတရားကို ကဲပ္လာမတိုင္ခင္ကတည္းကပထမဦးဆုံးရွာေဖြေတြ႕ရွိခဲ့သူပါ။ “သက္ေရာက္မႈအား” (Force) ရဲ့ သေဘာတရား ကိုလည္းပထမဦးဆုံးနဲ႕ အမွန္ကန္ဆုံးေတြးေခၚတင္ျပခဲ့သူပါ။ ေဆးပညာနယ္ပယ္မွာဆိုရင္…………….သူျပဳစုခဲ့တဲ့ ကုလႅီယဟ္ ေခၚ အေထြေထြ ေဆးပညာစြယ္စုံက်မ္းမွာ ဇီဝကမၼေဗဒ၊ အေထြေထြေရာဂါေဗဒ၊ ေရာဂါရွာေဖြျခင္း၊ေဆးပညာဆိုင္ရာ ပစၥည္း၊ကိရိယာမ်ား၊ က်န္းမာေရးသိပၸံ၊ ကုထုံးဆိုင္ရာမ်ားစတာေတြ ကို အေတာ္စုံလင္စြာေဖာ္ျပ
ထားပါတယ္။ ေက်ာက္ၾကီးေရာဂါ ဟာ လူတစ္ေယာက္ရဲ့ဘဝမွာ ႏွစ္ခါမျဖစ္ဆိုတဲ့ အသိကို စတင္ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။ ရတီနာ (retina) (ေခၚ) ျမင္လႊာအေျမႇးပါးရဲ့ လုပ္ေဆာင္
ခ်က္အျပည့္အဝကိုရွာေဖြ ေတြ႕ရွိခဲ့သူပါ။ သူ႕ရဲ့ ကုလႅီယဟ္ ေခၚ အေထြေထြေဆးပညာစြယ္စုံက်မ္းၾကီးဟာ လက္တင္ဘာသာနဲ႕ဟီဘ႐ူးဘာသာတို႕ကို အၾကိမ္ၾကိမ္ ျပန္
ဆိုျခင္းခံခဲ့ရပါတယ္။ လူေသခြဲစိတ္ ျခင္းဆိုင္ရာအေၾကာင္းအရာတို႕ကိုလည္းေရးသားခဲ့ပါတယ္။ လူေသခြဲစိတ္ျခင္းနဲ႕ပတ္သတ္ျပီးသူ႕ရဲ့ အလြန္တရာ မွတ္သားဖြယ္ရာ မွတ္ခ်က္ကေတာ့

    “ခႏၶာေဗဒနဲ႕ လူေသခြဲစိတ္ျခင္း သိပၸံ ပညာကို နက္နဲစြာလိုက္စားသူေတြ ဟာသူတို႕ရဲ့ အလႅာဟ္ (ဖန္ဆင္းရွင္) နဲ႕ပတ္သတ္တဲ့ ယုံၾကည္မႈေတြ ပိုျပီး တိုးပြါးခိုင္မာ လာပါတယ္”

ဆိုတာပါ ဘဲ။ ဒါဟာလုံးဝ မွန္ကန္တဲ့စကားပါဆိုတာကို လူေသအေလာင္း (သို႕) လူရွင္ကိုခြဲစိတ္ဖူးတဲ့ မုစ္လင္မ္ ဆရာဝန္တိုင္း က ေထာက္ခံမွာအေသအခ်ာပါ။ လူသား ဟာအလႅာဟ္အရွင္ျမတ္ရဲ့ ဖန္ဆင္းမႈေတြထဲမွာ အေကာင္းဆုံးဘဲဆိုတာ လုံးဝျငင္းလို႕မရပါဘူး။ ဆီးလမ္းေၾကာင္းနဲ႕ အဖိုမ်ိဳးပြါးမႈ အဂၤ ါဆိုင္ရာပညာရပ္ (ယူရလဂ်ီ)နဲ႕ ပတ္
သတ္ျပီး အမ်ိဳးသားမ်ားရဲ့ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာစြမ္းေဆာင္မႈ ေဖာက္လြဲေဖာက္ျပန္ျဖစ္ျခင္းေရာဂါေတြ(Impotency,Sexual dysfunction SD) စတာေတြကိုလည္း ရွင္းလင္းျပ
ျပီး ေဆးဝါးကုထုံးေတြကို ပထမဦးဆုံးတီထြင္ ခဲ့သူပါ။ အာ႐ုံေၾကာဆိုင္ရာပညာနဲ႕ ဆက္စပ္ျပီး ယေန႕ေခတ္လူေတြသိတဲ့ ပါကင္ဆန္ ေရာဂါ ဆိုတာ ရွိေၾကာင္း ကို လည္း ေဆြးေႏြးခဲ့ပါေသးတယ္။ စကၡဳပညာနဲ႕ပတ္သတ္ျပီး ဖိုတိုရစဲပ္တာ ေခၚ အလင္းကိုအာ႐ုံခံတဲ့ဆဲလ္ေတြဟာ ျမင္လႊာအေျမႇးပါးမွာ ရွိေၾကာင္း ကို ပထမဦးဆုံးကမ ၻာကို တင္ျပ
ခဲ့သူပါ။ အထက္မွာတင္ျပခဲ့တဲ့ စြမ္းေဆာင္ခ်က္ေတြအျပင္ အစၥလာမ့္ဥပေဒဆိုင္ရာပညာရပ္ေတြမွာလည္းစြမ္းေဆာင္ခဲ့တာေတြရွိပါေသးတယ္။ အစၥလာမ့္ဥပေဒကို မာလိကီ
နည္းပညာနဲ႕ဖြင့္ဆိုသူ ျဖစ္တဲ့ ပညာရွင္ၾကီးဟာ အလြန္ေက်ာ္ၾကားတဲ့ မာလိကီဥပေဒနည္းပညာဆိုင္ရာဋီကာက်မ္းၾကီး”ဘိဒါယသုလ္မုဂ်္သဟိဒ္္ ဝန္နိဟာယသုလ္ မုက္သစိဒ္” ကိုလည္းျပဳစုခဲ့ပါတယ္။ ကမ ၻာကို ၾကီးမားတဲ့ေက်းဇူးေတြျပဳခဲ့တဲ့ ပညာရွင္ၾကီးဟာ C.E ၁၁၉၈ ေမာ္႐ိုကိုႏိုင္ငံ မွာ အလႅာဟ္ အရွင္ျမတ္ထံေတာ္ကို ျပန္လည္ ႂကြျမန္းခဲ့ပါတယ္။
ယာ……ရဗၺလ္အာလမီးန္ ပညာရွင္ၾကီး ႐ိႈင္ခ္ အိဗ္နိ႐ုရွ္ဒ္ (ရဟ္္မသုလႅာဟ္အလိုင္ဟ္)ကို ဂ်ႏၷဟ္သုလ္ဖိရ္ေဒါစ္မွာအလြန္ျမင့္မားတဲ့ အဆင့္အတန္းေပးသနားေတာ္မူပါ။ အာမီးန္……….။

ေလးစားပါတယ္ဗ်ာ

The Sage

August 8, 2009

႐ိႈက္ခ္ အိဗ္နိ နဖီးစ္ (ရ.ဟ)

အစၥလာမုအလိုင္ကြမ္ ဝရဟ္မသုလႅာဟိ ဝဗရကဟ္္

ဒီတစ္ခါလည္း ညီအစ္ကိုေတာ္၊ ညီအစ္မေတာ္ မ်ားကို သာသနာေရးနဲ႕သိပၸံ၊ ဝိဇၨာ စြယ္စုံပညာရွင္ၾကီး ေနာက္တစ္ဦးနဲ႕မိတ္ဆက္ေပးပါဦးမယ္။
ဒီပညာရွင္ၾကီးက ေတာ့ ႐ိႈက္ခ္ အိဗ္နိ နဖီးစ္ ပါ။ ပညာရွင္ၾကီးရဲ့ နာမည္အျပည့္အစုံကေတာ့အလာအုဒ္ဒီးန္ အဘူလ္ဟစန္ အလီအိဗ္နိ အဗီဟဇမ္
အလ္ကု႐ိုက္ရွ္ရွီအဒ္ဒိမတ္ရွ္ကီပါ။ ပညာရွင္ၾကီးဟာအသြယ္သြယ္ေသာေဆးပညာရပ္မ်ားရဲ့ ပါရဂူၾကီးတစ္ဦးအေနနဲ႕ထင္ရွားေသာ္လည္းဒႆနိက
ေဗဒ၊ သမိုင္းပညာ၊ တကၠေဗဒ၊နကၡတၲေဗဒ၊ ဥပေဒ ပညာရွင္ စတဲ့ ဂုဏ္ပုဒ္ေတြကိုလည္း ပိုင္ဆိုင္ခဲ့သူပါ။ ကုရ္အာန္ကိုအာဂုံေဆာင္ခဲ့တဲ့ ဟာဖိဇ္
တစ္ဦးလည္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဟဒီးဆ္ သိပၸံဆိုင္ရာ ပညာရွင္ၾကီးတစ္ဦးျဖစ္ျပီး ရွာဖြီဓမၼသတ္ ပညာရွင္ၾကီးလည္း ျဖစ္ပါတယ္။

ပညာရွင္ၾကီးဟာ C.E ၁၂၁၃ ခု ဆီးရီးယားႏိုင္ငံ ဒမတ္စ္ကတ္စ္ျမိဳ႕မွာ ဖြားျမင္ခဲ့ပါတယ္။ ကု႐ိုက္ရွ္ အာရပ္အႏြယ္ဝင္ တစ္ဦးပါ။ အဲဒါေၾကာင့္လည္း
ပညာရွင္ၾကီးကိုအလ္ကု႐ိုက္ရွ္ရွီအဒ္ဒိမတ္ရွ္ကီလို႕ေခၚေဝၚတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒမတ္စ္ကတ္စ္္ရွိေဆး႐ုံနဲ႕တြဲထားတဲ့ ေဆးေကာ္လိပ္ကေန ေဆးပညာ
သင္ၾကားခဲ့ပါတယ္။ C.E ၁၂၃၆ ခုေလာက္မွာ အီဂ်စ္ႏိုင္ငံ ကိုင္႐ိုျမိဳ႕ကို ေျပာင္းေရႊ႕ေနထိုင္ခဲ့ျပီး ကိုင္႐ိုျမိဳ႕ကအန္နစ္ရီေဆး႐ုံၾကီးမွာေက်ာင္းအုပ္ၾကီး
တာဝန္ကို ထမ္းေဆာင္ခဲ့ရင္း ခြဲစိတ္ကုေဆးပညာရွင္ၾကီးမ်ားစြာ ကိုသင္ၾကားပို႕ခ်ေမြးထုတ္ ေပးခဲ့ပါတယ္။

ပညာရွင္ၾကီးဟာ ကိုင္႐ိုျမိဳ႕ အလ္မန္ဆူရီယာ ေဆး႐ုံၾကီးမွာလည္း သမားေတာ္ခ်ဳပ္ၾကီးအျဖစ္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ပါေသးတယ္။ အသက္ ၂၉ႏွစ္
အရြယ္မွာ သူ႕ရဲ့အေက်ာ္ၾကားဆုံး စာအုပ္ျဖစ္တဲ့ “အိဗ္နိ ဆီနာ၏ခႏၶာေဗဒ ေဆးက်မ္း အဖြင့္က်မ္း” ကို ျပဳစုခဲ့ပါတယ္။ (ပညာရွင္ၾကီး အိဗ္နိဆီနာနဲ႕
လည္း ညီအစ္ကိုေတာ္၊ ညီအစ္မေတာ္ မ်ားကို ေနာက္ေတာ့ မိတ္ဆက္ေပးပါ့မယ္) ေျမာက္မ်ားစြာေသာ ခႏၶာေဗဒဆိုင္ရာေတြ႕ရွိခ်က္ အသစ္ေတြကို
အဲဒီစာအုပ္မွာ ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။ သူဟာ “အရွ္ရွာမိလ္ဖြိလ္သြိဗ္” “The Comprehensive Book on Medicine” ဆိုတဲ့ ေဆးပညာစြယ္စုံက်မ္းၾကီးကို
ျပဳစုခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ ေဆးပညာစြယ္စုံက်မ္း ကို အတြဲ (၈၀) အထိဘဲ ျပဳစုႏိုင္ခဲ့ရွာပါတယ္။ အဆုံးမသတ္ခင္ဘဲသူဟာကြယ္လြန္သြားရွာခဲ့လို႕ပါ။ အဲဒီ
အဆုံးမသတ္ခဲ့တဲ့ အတြဲ (၈၀) ေဆးပညာစြယ္စုံက်မ္းၾကီးဟာ သူ႕ေခတ္မွာ အၾကီးဆုံးေဆးပညာစြယ္စုံက်မ္းၾကီးျဖစ္ခဲ့႐ုံမက ယေန႕ေခတ္တိုင္အဲဒီ
က်မ္းၾကီးေလာက္ မ်ားျပားတဲ့ေဆးပညာအေၾကာင္းအရာေတြပါတဲ့က်မ္းမ်ိဳးယေန႕အထိမေပၚဖူးေသးပါဘူး။

သူ႕ရဲ့အလြန္ထင္ရွားတဲ့ ေဆးသိပၸံသုေတသနေတြ႕ရွိခ်က္ ၾကီးကေတာ့ ႏွလုံး၊အဆုတ္ေသြးလည္ပတ္မႈစနစ္ကို မွန္ကန္တိက်စြာေဖာ္ထုတ္ခဲ့ျခင္းပါဘဲ။
သူဟာသူ႕အရင္ရွိခဲ့တဲ့ ဂရိပညာရွင္ၾကီး “ဂလန္” (ေဂလန္) ရဲ့ ေသြးလည္ပတ္မႈစနစ္ အယူအဆဟာမွားေၾကာင္းသက္ေသျပခဲ့ျပီး မွန္ကန္တဲ့အယူအဆ
ကို ေဆးေလာကအား သင္ေပးခဲ့ပါတယ္။ သူ႕ရဲ့သင္ၾကားခ်က္ေတြဟာ က်မ္းေတြအျဖစ္တည္ရွိခဲ့ေပမယ့္ တစ္ခါမွာက်မ္းတစ္ခ်ိဳ႕ဟာ ေပ်ာက္ပ်က္သြား
ခဲ့ပါတယ္ (ခ႐ူးဆိတ္နဲ႕မြန္ဂိုေတြရဲ့တိုက္ခိုက္မႈေၾကာင့္ ပ်က္စီးသြားတယ္လို႕ယူဆပါတယ္၊ ဒါကြၽန္ေတာ့္ယူဆခ်က္သက္သက္ပါ၊ မွန္မမွန္ကြၽန္ေတာ္အာမ
မခံႏိုင္ပါဘူး။ ဆက္လက္ ေလ့လာၾကေစလိုပါတယ္။) သို႕ေပမယ့္လည္း ေသြးလည္ပတ္မႈ ဆိုင္ရာေတြ႕ရွိခ်က္ပါဝင္တဲ့ သူျပဳစုခဲ့တဲ့ က်မ္းကေတာ့အီတလီ
ႏိုင္ငံဗင္းနစ္ျမိဳ႕မွာ အာရဗီဘာသာစာေပနဲ႕ရွိေနခဲ့ျပီး လက္တင္ဘာသာကို လည္းျပန္ဆိုခဲ့တယ္လို႕ ပညာရွင္ေတြကယူဆၾကပါတယ္။ ႐ိႈက္ခ္ အိဗ္နိနဖီးစ္
က ေသြးလည္ပတ္မႈဆိုင္ရာစနစ္ကိုေတြ႕ရွိက်မ္းျပဳျပီးေနာင္ႏွစ္ေပါင္း၃၀၀ ေက်ာ္ေလာက္ ၾကာေတာ့ အဂၤလိပ္လူမ်ိဳးေဆးသိပၸံပညာရွင္ၾကီး (C.E ၁၅၇၈-
၁၆၅၇) ဝီလီယမ္ဟာေဝး က ႏွလုံးေသြး လည္ပတ္မႈစနစ္ကို အေသးစိတ္သုေတသနျပဳျပီး ကမၻာကိုျပန္လည္တင္ျပဳ အက်ိဳးျပဳခဲ့ပါတယ္။ သူတင္ျပခဲ့တာ
ဟာ ပိုမိုအေသးစိတ္ေပမယ့္ ေသြးလည္ပတ္မႈစနစ္ဆိုင္ရာ ဇီဝကမၼေဗဒရဲ့ဖခင္ၾကီး ဆိုတဲ့ဂုဏ္ပုဒ္ကိုေတာ့ ႐ိႈက္ခ္ အိဗ္နိနဖီးစ္ က ရခဲ့ပါတယ္။ ကမာၻ့သမိုင္း
မွာ ေသြးလည္ပတ္မႈစနစ္ ကို ပထမဦးဆုံးမွန္ကန္စြာတင္ျပခဲ့တဲ့အတြက္ပါ။

အင္န္ဆိုင္ကလေပးဒီးယားဘရိတာနိကာ အလိုအရ ႐ိႈက္ခ္ရဲ့ဒီေတြ႕ရွိခ်က္ကို ၂၀ ရာစုက်မွ ကမ ၻာက အာ႐ုံစိုက္မိခဲ့တယ္လို႕ဆိုပါတယ္။)သူ႕ရဲ့လူသား
အက်ိဳးျပဳ၊ ကမ ၻာ့ေဆးေလာက ကိုျပဳခဲ့တဲ့ အျခားစြမ္းေဆာင္ခ်က္ ေတြလည္းရွိပါေသးတယ္။ သူဟာ ေအာ္ေတာ့ပ္စီ (ေခၚ) လူေသအေလာင္းအားခြဲစိတ္
ျဖတ္ေတာက္ သုေတသနျပဳျခင္း၊ ခြဲစိတ္ကုေဆးပညာ၊ မ်က္စိခြဲစိတ္ကုပညာ၊ ခႏၶာေဗဒ၊ ဇီဝကမၼေဗဒ စတဲ့ေဆး သိပၸံဘာသာရပ္ေတြနဲ႕ပတ္သတ္ျပီးလည္း
ေျမာက္မ်ားစြာေသာ ေတြ႕ရွိခ်က္ေတြ ကိုမွတ္တမ္းတင္ခဲ့ျပီး ေနာင္လာေနာက္သားပညာရွင္ေတြကိုလမ္းေဖာက္ေပးခဲ့သူပါ။ ကမ ၻာ့သမိုင္းမွာ ႐ိႈက္ခ္အိဗ္နိ
နဖီးစ္ လိုမုစ္လင္မ္စြယ္စုံပညာရွင္ၾကီးေတြ အမ်ားၾကီးေပၚထြန္းခဲ့ေၾကာင္းေနာက္လာမယ့္ပို႕စ္ေတြမွာဖတ္႐ႈရပါလိမ့္မယ္။ ပညာရွင္ၾကီးဟာ C.E ၁၂၈၈ ခုႏွစ္
အီဂ်စ္ႏိုင္ငံကိုင္႐ိုျမိဳ႕မွာဘဲ အလႅာ့ဟ္အမိန္႕ေတာ္ခံယူခဲ့ပါတယ္။ (အင္းန္နလိလႅလာဟိဝအင္းန္နအိလိုင္ဟိရာဂ်ိအူးန္။) သူကြယ္လြန္ျပီးေနာက္သူေဆးက်မ္း
ေတြျပဳစုခဲ့လို႕ ဂုဏ္ျပဳဆုရရွိခဲ့တဲ့ဓနဥစၥာေတြနဲ႕ တည္ေဆာက္ထားတဲ့သူ႕ရဲ့အိမ္၊ စာၾကည့္တိုက္နဲ႕ေဆးခန္းတို႕ကိုအလ္မန္ဆူရီယာေဆး႐ုံၾကီးသို႕ လႈဒါန္းခဲ့
ပါတယ္။ (ရဟ္္မသုလႅာဟ္ အလိုင္ဟ္) ကြၽန္ေတာ္ခုေရးျပခဲ့တဲ့ ပညာရွင္ၾကီးရဲ့အရည္အခ်င္း၊ စြမ္းေဆာင္ခ်က္ စတာေတြဟာပညာရွင္ၾကီး အေၾကာင္းေတြထဲ
က တစ္ကယ့္ကိုနည္းနည္းေလးပါ။

စာဖတ္သူေတြအေနနဲ႕ မိမိဘာသာဆက္လက္ေလ့လာၾကပါလို႕ တိုက္တြန္းႏိႈးေဆာ္၍အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္ ဤပညာရွင္ၾကီး(ရဟ္္မသုလႅာဟ္ အလိုင္ဟ္)ကဲ့
သို႕ စြယ္စုံပညာရွင္ၾကီးေနာက္ထပ္အမ်ားၾကီး မုစ္လင္မ္မ်ားထဲမွ ေပၚထြက္လာႏိုင္ေစရန္ ျပဳေပးသနားေတာ္မူပါဟု ေတာင္းဆုဒုအာျပဳရင္း ႐ိႈက္ခ္အိဗ္နိနဖီးစ္
အား ညီအစ္ကိုေတာ္၊ ညီအစ္မေတာ္မ်ားနဲ႕မိတ္ဆက္ေပးျခင္းကိုအဆုံးသတ္လိုက္ပါတယ္ခင္ဗ်ား။

The Sage

အီမာမ္ ဂ်ာဖရ္ အဆြ္္ဆြာဒိက္(ရဟ္္မသုလႅာဟ္ အလိုင္ဟ္)

ဒီေတာ့ပစ္ မွာ ညီအစ္ကိုေတာ္၊ ညီအစ္မေတာ္ မ်ားကို ေအာက္ေမ့ဖြယ္ရာ မုစ္လင္မ္ သိပၸံ ဝိဇၨာ ပညာရွင္ၾကီး အီမာမ္ ဂ်ာဖရ္ အဆြ္္ဆြာဒိက္
(ရဟ္္မသုလႅာဟ္ အလိုင္ဟ္) နဲ႕ ဦးဆုံး မိတ္ဆက္ ေပးခ်င္ပါတယ္။ အီမာမ္ ဂ်ာဖရ္ အဆြ္္ဆြာဒိက္ ဟာ C.E ၆၉၉ / ၇၀၀ (သို႕) ၇၀၂ / ၇၀၃
ခုမွာ အာေရဗ်ကြၽန္းဆြယ္မဒီနဟ္ျမိဳ႕မွာဖြားျမင္ေတာ္မူ ခဲ့ပါတယ္။အီမာမ္ၾကီးဟာကိုယ္ေတာ္ျမတ္ (ဆြလ္လလ္လာဟုအလိုင္ဟိဝစလ္လမ္)
ရဲ့ “တြတ္” ေတာ္ပါ။ အထက္အဆက္အႏြယ္ေတာ္ အစဥ္အဆက္ကိုေဖာ္ျပရရင္ အီမာမ္ ဂ်ာဖရ္ အဆြ္္ဆြာဒိက္ ဘင္န္ အီမာမ္ မုဟမၼဒ္ အလ္
ဘာကိရ္ ဘင္န္ အီမာမ္ အလီ (အီမာမ္ ဇိုင္ႏုလ္ အာေဗဒီးန္)ဘင္န္ အီမာမ္ဟုစိုင္းန္ (ေျမးေတာ္) ဘင္န္ အလီအိဗ္နိ အဗီသြာလိဗ္ (စတုတၳ
ခလီဖြာၾကီး) + သမီးေတာ္ ဖာသြိမဟ္ ဘင္န္သိ မုဟမၼဒ္ (ဆြလ္လလ္လာဟုအလိုင္ဟိဝစလ္လမ္) ပါ အီမာမ္ၾကီးကို စြန္နီ မုစ္္္လင္မ္ေတြေရာ
ရွိအဟ္ မုစ္လင္မ္ေတြကပါအစၥလာမ္သာသနာေရးရာပညာရပ္မ်ား ၊ ဝိဇၨာနဲ႕သိပၸံ ပညာတို႕ရဲ့ပညာရွင္ၾကီးတစ္ဦးအျဖစ္ယေန႕တိုင္႐ိုေသေလး
စားၾကပါတယ္။ ရွိအဟ္မုစ္လင္မ္ ေတြကအီမာမ္ၾကီးကိုကိုယ္ေတာ္ျမတ္(ဆြလ္လလ္လာဟုအလိုင္ဟိဝစလ္လမ္)ရဲ့အ႐ိုက္အရာကိုဆက္ခံတဲ့
ေျခာက္ပါးေျမာက္ အီမာမ္ အျဖစ္ယုံၾကည္လက္ခံၾကပါတယ္။ရွိအဟ္ မုစ္လင္မ္ တို႕ရဲ့ ဂ်ာဖရီ ဖိကဟ္ ဟာအီမာမ္ၾကီး ကို ရည္ညႇြန္းတာပါ။
ဒါ့အျပင္ ဆူဖီသြရီကဟ္လမ္းစဥ္အေတာ္မ်ားမ်ားဟာ သူတို႕ရဲ့ ဆရာအစဥ္အဆက္ကို အီမာမ္ၾကီးထံဆက္ႏြယ္ေဖာ္ျပၾကပါေသးတယ္။ အဲဒီလို
ဆက္ႏြယ္ေဖာ္ျပၾကတဲ့ သြရီကဟ္ လမ္းစဥ္ေတြထဲမွာနက္ခ္ရ္ွဘန္ဒီယာ လမ္းစဥ္ ဟာ ထင္ရွားပါတယ္။

အီမာမ္ ၾကီးဟာ ကုရ္္အာန္၊ ဟဒီးဆ္၊ စုႏၷဟ္၊ ေဖြကဟ္ ပညာရပ္တို႕ကို ပါရဂူေျမာက္ ကြၽမ္းက်င္ ႐ုံသာမက၊သူ႕ေခတ္သမယကနကၡတၱေဗဒ၊
ဒႆနိကေဗဒ၊ တကၠေဗဒ၊ ဓာတုေဗဒ (ေရွးေဟာင္း)၊ ေဆးပညာ၊ ေဆးဝါးေဗဒ စတဲ့ ဝိဇၨာ၊ သိပၸံပညာတို႕ရဲ့ အဓိပတိၾကီးတစ္ပါး လည္းျဖစ္ပါ
တယ္။အီမာမ္ၾကီးထံမွာပညာဆည္းပူးခဲ့တဲ့ေျမာက္ျမားစြာေသာတပည့္ေတြထဲမွာအီမာမ္အဗူဟနီဖဟ္ (ေဖြကဟ္ပညာရွင္ၾကီး) (ရဟ္္မသုလႅာဟ္
အလိုင္ဟ္) ၊အီမာမ္ မာလိက္ ဘင္န္္ အနတ္စ္္္ (ေဖြကဟ္ပညာရွင္ၾကီး ႏွင့္ မုအသ္သြာဟဒီးစ္ က်မ္းရွင္) (ရဟ္္မသုလႅာဟ္ အလိုင္ဟ္)၊ အီမာမ္
မူစာအလ္ကာဇြင္မ္္(အီမာမ္ၾကီး၏သားေတာ္ႏွင့္ အစ္သ္နအရွရီရွိ အဟ္မုစ္လင္မ္ တို႕၏ ခုႏွစ္ပါးေျမာက္ အီမာမ္) (ရဟ္္မသုလႅာဟ္ အလိုင္ဟ္) ၊
အီမာမ္ အိစ္မာအိလ္္ (အီမာမ္ၾကီး၏သားေတာ္ႏွင့္ အိစ္မာအိလီ ရွိအဟ္မုစ္လင္မ္ တို႕၏ ခုႏွစ္ပါးေျမာက္ အီမာမ္) (ရဟ္္မသုလႅာဟ္ အလိုင္ဟ္) ၊
အီမာမ္ ဝစိလ္ ဘင္န္္္ အသြာ(မုသဇိလဟ္ အေတြးအေခၚရွင္) (ရဟ္္မသုလႅာဟ္ အလိုင္ဟ္) ႏွင့္ ႐ိႈက္ခ္ ဂ်ာဘိရ္ ဘင္န္ ဟိုင္ယာန္ (ဥေရာပ သိပၸံ
ပညာသမိုင္းတြင္ လက္တင္ အမည္GEBER ျဖင့္ ေက်ာ္ၾကားေသာ သိပၸံပညာရွင္ၾကီး) (ရဟ္္မသုလႅာဟ္ အလိုင္ဟ္) တို႕ဟာ အလြန္ထင္ရွားၾက
ပါတယ္။ အီမာမ္ၾကီးဟာ သာသနာေရး၊သိပၸံ ဝိဇၨာဆိုင္ရာ က်မ္းေပါင္းမ်ားစြာကို ကိုယ္တိုင္ျပဳစုခဲ့သလို သူ႕တပည့္ေတြ ကိုလည္း က်မ္းျပဳပါရဂူ
ေျမာက္တဲ့အထိ သင္ၾကားပ်ိဳးေထာင္ခဲ့သူ ျဖစ္ပါတယ္။

အီမာမ္ ၾကီးဟာ အဗၺဆီယာမင္း အလ္မန္စူးရ္ လက္ထက္ C.E ၇၆၅ ဒီဇင္ဘာလ မွာ အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္ အမိန္႕ေတာ္ခံယူခဲ့ျပီး၊ မဒီနဟ္ျမိဳ႕ရွိ
ဂ်န္နသုလ္္ဗကီးဟ္ မွာ ျမႇဳပ္ႏွံျခင္းခံခဲ့ရပါတယ္။

August 7, 2009

႐ိႈက္ခ္အိဗ္နိစီနာ (AVICENNA) (ရ.ဟ)

အစၥလာမုအလိုင္ကုမ္ဝရဟ္မသုလ္လာဟိဝဗရကဟ္

အစၥလာမ့္သမိုင္း ကိုသာမက ကမ ၻာ့သမိုင္းကိုပါ တစ္ေခတ္ဆန္းသစ္ေစခဲ့ျပီး ၾကီးမားလွတဲ့ ေက်းဇူးေတြျပဳခဲ့တဲ့ ေအာက္ေမ့ဖြယ္ရာ မုစ္လင္မ္္္ သိပၸံ ဝိဇၨာ
စြယ္စုံပညာရွင္ ၾကီးေတြ နဲ႕ ညီအစ္ကိုေတာ္၊ ညီအစ္မေတာ္မ်ားကို မိတ္ဆက္ ေပးခြင့္ရတာဟာ ကြၽန္ေတာ့္အတြက္ အလြန္ၾကီးက်ယ္တဲ့အခြင့္အေရးတစ္
ခုပါ။

ဒီတစ္ၾကိမ္မွာေတာ့ ေဆးပညာရွင္ ၾကီးအေနနဲ႕ ကမ ၻာ့သမိုင္းမွာ ထင္ရွားခဲ့တဲ့ စြယ္စုံပညာရွင္ၾကီး႐ိႈက္ခ္အိဗ္နိစီနာ (ရဟ္္မသုလႅာဟ္ အလိုင္ဟ္) နဲ႕မိတ္
ဆက္ေပးပါရေစခင္ဗ်ား။ ဥေရာပ မွာ လက္တင္အမည္”(Avicenna) အာဗာစဲနာ” နဲ႕ေက်ာ္ၾကားထင္ရွားခဲ့သူပါ။ ပညာရွင္ၾကီးဟာ သူ႕ေခတ္သူ႕အခါက
အၾကီးက်ယ္ဆုံးေသာ ေဆးပညာရွင္ နဲ႕ ဒႆနိကေဗဒပညာရွင္ ျဖစ္ခဲ့႐ုံမက နကၡတၲေဗဒ၊ ဓာတုေဗဒ၊ဘူမိေဗဒ၊ ယုတၴိေဗဒ၊ သခၤ်ာပညာ၊ ႐ူပေဗဒ၊ စိတ္
ပညာ၊ ေက်ာက္ျဖစ္႐ုပ္ႂကြင္းေလ့လာသည့္ပညာ၊ကဗ်ာအတတ္ စသည္တို႕ကို တစ္ဖက္ကမ္းလြန္ေအာင္ တတ္ေျမာက္ခဲ့တဲ့ ပညာရွင္ၾကီးတစ္ပါးပါ။
ပညာရွင္ၾကီးရဲ့အမည္အျပည့္ အစုံက အဗူအလီ အလ္ဟုစိုင္န္ အိဗ္နိ အဗ္ဒုလႅာဟ္ အိဗ္နိစီနာ ပါ။ ပညာရွင္ၾကီးရဲ့ ဖခင္ၾကီး ေနထိုင္ အမႈထမ္းခဲ့ရာ ဘလခ္
လို႕တြင္ခဲ့တဲ့ ပါရွန္းျမိဳ႕တစ္ျမိဳ႕ကို အစြဲျပဳျပီးအိဗ္နိစီနာဘလ္ခီ လို႕လဲ လူသိမ်ားခဲ့ပါတယ္။ ပညာရွင္ၾကီး ဟာ ပါရွန္း (အီရန္) လူမ်ိဳးပါ။ C.E ၉၈၀ ခန္႕မွာ
ပါရွန္းအင္ပါယာအတြင္းရွိ ဘုခါရာ ျမိဳ႕မွာဖြားျမင္ခဲ့ပါတယ္။ အသက္ ၁၀ ႏွစ္အရြယ္မွာ ကုရ္အာန္က်မ္းကိုႏွလုံးသားထဲ သိမ္းဆည္းထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္
တဲ့အလြန္ျမင့္ျမတ္ေသာ သာသနာ့ေက်းကြၽန္ “ဟာဖိဇ္”ဆိုတဲ့ဘြဲ႕ဂုဏ္ထူးကိုပိုင္ဆိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ပညာရွင္ၾကီးရဲ့သာသနာ့လမ္းသြယ္ကေတာ့”အိစ္မာအီလီ”
ရွိအဟ္ ပါ။

ငယ္ရြယ္စဥ္မွာ ဘဲ အိႏၵိယသခၤ်ာပညာကို သင္ယူတတ္ေျမာက္ခဲ့ပါတယ္။ ငယ္ရြယ္သူေတြကိုစာေပသင္ၾကား၊နာမက်န္းသူေတြကိုနယ္လွည့္ေဆးကုသေပး
ေနတဲ့ ပညာရွင္ တစ္ပါးထံမွာ ေဆးပညာ အခ်ိဳ႕ကိုသင္ၾကား ခဲ့ပါတယ္။အစၥလာမ့္ ဥပေဒ သိပၸံပညာ (ေဖြကဟ္) ကို ဟနဖြီ ပညာရွင္ၾကီးတစ္ပါးျဖစ္တဲ့ ႐ိႈင္ခ္
အိစ္မာအီလ္အလ္ဇာဟိဒ္ ထံမွာဆည္းပူးခဲ့ပါတယ္။ ပညာရွင္ၾကီးဟာ ဂရိပညာရွင္ၾကီး အရစၥတိုတလ္ ရဲ့ တကၠကေဗဒ သေဘာတရားေတြကို မုစ္လင္မ္္စြယ္
စုံပညာရွင္ၾကီး အလ္ဖရာဗီ ေရးသားခဲ့တဲ့ အဖြင့္က်မ္းကတစ္ဆင့္ ေလ့လာခဲ့ပါတယ္။ ဆယ္ေက်ာ္သက္အရြယ္မွာဘဲ ဒႆနိကေဗဒပညာကို စတင္ဆည္းပူး
ခဲ့ပါတယ္။ ဒႆနိကေဗဒ ကိုစတင္ေလ့လာစဥ္ကအေတြးအေခၚဆိုင္ရာ အခက္အခဲ ႐ႈပ္ေထြးမႈေတြနဲ႕ ၾကဳံရျပီး ဆက္လက္အေျဖမထုတ္ႏိုင္တိုင္း သူေလ့လာ
ေနတဲ့စာအုပ္ေတြကို အသာအယာထား၊ ဝုဇူျပဳျပီး စဂ်္ဒါ ျပဳရာဌာနကို သြား ဆြလားသ္ဝတ္ျပဳရင္းအလႅာဟ္အရွင္ျမတ္ထံေတာ္ပါးကေနညဏ္အလင္းေတာင္း
ခံေလ့ရွိခဲ့ပါတယ္။ သူအလိုရွိတဲ့ ညဏ္အလင္းရေတာ့မွသာလွ်င္ ေတာင္းခံမႈကို အဆုံးသတ္ျပီး ျပန္လာေလ့ရွိပါတယ္။ ဘာသာတရားအလြန္ ကိုင္း႐ိႈင္းခဲ့တဲ့
ပညာရွင္ၾကီးပါ။

အသက္ ၁၆ ႏွစ္အရြယ္မွာ ေဆးပညာ ကို စနစ္တက်စတင္သင္ယူခဲ့ပါတယ္။ ေဆးပညာဆိုင္ရာ သီအရီေတြသာမက၊သူ႕ရဲ့အားၾကိဳးမာန္တက္မဆုတ္မနစ္
ၾကိဳးစားမႈရဲ့ ရလဒ္အျဖစ္ ေဆးပညာဆိုင္ရာ ကုထုံးအသစ္ေတြကိုလည္းရွာေဖြေတြ႕ရွိခဲ့ပါတယ္။ အသက္ ၁၈ ႏွစ္အရြယ္မွာ အလြန္ကြၽမ္းက်င္တဲ့သမားေတာ္
အျဖစ္ကိုရရွိခဲ့ျပီး သူ႕ရဲ့ေဆးပညာအရွိန္အဝါေၾကာင့္ စတင္နာမည္ေက်ာ္ၾကားလာခဲ့ပါတယ္။ သူဟာ လူနာအေတာ္မ်ားမ်ားကို ေဆးကုသခ လုံးဝ မယူဘဲ
ေပ်ာက္ကင္းေအာင္ကုသေပးခဲ့ပါတယ္။

ဥေရာပ က သူ႕ကို ေခတ္သစ္ေဆးပညာ၏ဖခင္ တစ္ဦး အေနနဲ႕ ယေန႕တိုင္အမွတ္ရဆဲပါ။ သူ႕ရဲ့ အထင္ရွားဆုံးက်မ္းၾကီးေတြက ဒႆနိကေဗဒနဲ႕ေဆး
ပညာရပ္ကို ပိုင္ႏိုင္စြာလႊမ္းျခဳံထားျပီး အေၾကာင္းအရာ ေျမာက္ျမားစြာပါတဲ့”ကိသာဗုရွ္ရွိဖြာ” ေခၚ ကုထုံးက်မ္း၊ “အလ္ကာႏူန္ဖြိသ္သြိဗ္” ေခၚ ေဆးပညာဆိုင္
ရာက်မ္းစု တို႕ပါဘဲ။ အဲဒီ “ေဆးပညာဆိုင္ရာက်မ္းစု” ဟာ ကမ ၻာ့ ေဆးပညာသမိုင္းမွာ အေက်ာ္ၾကားဆုံးေသာက်မ္းေတြထဲက က်မ္းတစ္ဆူပါ။ အလယ္ေခတ္
ဥေရာပတကၠသိုလ္အခ်ိဳ႕မွာC.E ၁၆၅၀ အထိျပဌာန္းစာအုပ္အျဖစ္ အသုံးျပဳခဲ့ပါတယ္။

ပညာရွင္ၾကီးဟာ ဒႆနိက ေဗဒနဲ႕ေဆးပညာက်မ္းမ်ားအျပင္ ႐ူပေဗဒ၊ ဓာတုေဗဒ၊ စိတ္ပညာ၊ ဘူမိေဗဒ၊နကၡတၲေဗဒ၊ ယုတၳိေဗဒ အပါအဝင္ ကုရ္အာန္
က်မ္းေတာ္ျမတ္ရဲ့ဋီကာ အခ်ိဳ႕ကိုလည္းျပဳစုခဲ့ပါတယ္။ဒါတင္မကေသးပါ။ အင္ဂ်င္နီယာပညာရပ္နဲ႕သက္ဆိုင္တဲ့ စက္မႈဆိုင္ရာ ကိရိယာေတြနဲ႕ပတ္သတ္ျပီး
လည္းေရးသားအလင္းျပခဲ့တာေတြရွိပါတယ္။ ကဗ်ာအေတာ္မ်ားမ်ားလည္း ဖြဲ႕ဆိုခဲ့သူပါ။ ပါရွန္းကဗ်ာဆရာၾကီးဆိုတဲ့ ဝိေသသ ေအာက္မွာလည္း သူဟာ
ထြန္းေတာက္ခဲ့သူပါ။ အီရာန္ ႏိုင္ငံရဲ့အမ်ိဳးသားသူရဲေကာင္းအျဖစ္ယေန႕တိုင္ သူ႕ကိုအမွတ္ရစဲပါ။ သူ႕ရဲ့ပုံတူပန္းခ်ီေတြ၊ ႐ုပ္တုေတြဟာအီရာန္ႏိုင္ငံတစ္လႊား
အႏွံ႕ပါဘဲ။ လကမ ၻာေပၚရွိတြင္းၾကီးတစ္တြင္း (crater) ကို သူ႕ကို ဂုဏ္ျပဳတဲ့အေနနဲ႕ “အာဗာစဲနာ ခရတာ”လို႕ အမည္ေပးထားပါတယ္။ အီရာန္ႏိုင္ငံဟမဒါန္
ျမိဳ႕ရွိ “ဗူအလီစီနာတကၠသိုလ္”၊ တာဂ်စ္စတန္ႏိုင္ငံရဲ့ ျမိဳ႕ေတာ္ဒုရွန္ဘာ က “အိဗ္နိစီနာ တာဂ်စ္ႏိုင္ငံ ေဆးပညာတကၠသိုလ္”၊ ပါကစၥတန္ႏိုင္ငံ ကရာခ်ိျမိဳ႕ရွိ
“အိဗ္နိစီနာေက်ာင္း”၊ အာဖဂနစၥတန္ ဘလ္ခ္ ခ႐ိုင္ရွိ “အိဗ္နိစီနာဘလ္ခ္ ေဆးပညာေက်ာင္း” ၊ ဖိလစ္ပင္းႏိုင္ငံမရဝီျမိဳ႕ရွိ “အိဗ္နိစီနာေက်ာင္း” တို႕ဟာသူ႕
အမည္ကို ဂုဏ္ျပဳ အစြဲျပဳ အမည္ေပးထားတဲ့ တကၠသိုလ္၊ေက်ာင္းေတြပါ။ ပညာရွင္ၾကီးရဲ့ ေမြးဖြားရာအရပ္ “ဘုခါရာ” ကို အုပ္စိုးခဲ့တဲ့ ဆိုဗီယက္ယူနီယံ က
၁၀၀၀ ခုႏွစ္ေျမာက္ အာဗာစဲနာ ေမြးေန႕ကို ၁၉၈၀ ခုႏွစ္မွာက်င္းပခဲ့ပါတယ္။ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံ ပါရတ္စ္ (ပဲရစ္) ယူနီဗာစိတီ ရဲ့ အာဗာစဲနာ ေဆးပညာမဟာဌာန
ခန္းမေဆာင္ မွာ ေလးစားဂုဏ္ျပဳတဲ့အေနနဲ႕ ပညာရွင္ၾကီးရဲ့ပုံတူ ပန္းခ်ီကား ခ်ိတ္ဆြဲထားပါေသးတယ္။

ပညာရွင္ၾကီးဟာ C.E ၁၀၃၇ ခုႏွစ္၊ ပါရွားျပည္ (ယခုအီရန္ႏိုင္ငံ) ဟမဒါန္ျမိဳ႕မွာ အလႅာဟ့္အမိန္႕ခံယူေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။ ကြယ္လြန္ခ်ိန္မွာ အသက္ ၅၈ ႏွစ္ပါ။
ယာ……အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္ ဒီပညာရွင္ၾကီး (ရဟ္္မသုလႅာဟ္အလိုင္ဟ္)ကို ဂ်ႏၷဟ္သုလ္ဖိရ္ေဒါစ္ မွာအလြန္ျမင့္မားတဲ့ အဆင့္အတန္းေပးသနားေတာ္မူပါ။
အာမီးန္…………….။

စြယ္စုံပညာရွင္ၾကီးေတြရဲ့ ဘဝနဲ႕ပညာ အေၾကာင္းကို သူတို႕ရဲ့ ေျခဖဝါးမွာ အမွတ္တမဲ့ကပ္တဲ့ ေျမမႈန္႕တစ္မႈန္႕ေလာက္ေတာင္ အေရးမပါလွတဲ့ကြၽန္ေတာ့္လို
လူမ်ိဳးက အျပည့္အဝ ခ်ီးမြမ္း ေရးသားတင္ဆက္ႏိုင္ဖို႕ဆိုတာလုံးဝမျဖစ္ႏိုင္တဲ့ ကိစၥပါ။ သို႕အတြက္ေၾကာင့္ ဒီေလာက္ဘဲ ေရးသားျပီး ဒီပညာရွင္ၾကီးနဲ႕မိတ္ဆက္
ေပးျခင္းကိုရပ္နားလိုက္ပါ့မယ္။ စာ႐ႈ အသိယူသူ ေတြအေနနဲ႕ ဒီပညာရွင္ၾကီး ေတြရဲ့ အေၾကာင္းကို ကိုယ္တိုင္ကိုယ္က်ေလ့လာၾကျပီး မိမိ ရရွိသမွ် အသိေတြကို
ကြၽန္ေတာ္အပါအဝင္အမ်ားအက်ိဳးအတြက္ေဝမွ်ၾကပါလို႕ အႏူးအညြတ္ေတာင္းဆိုပါတယ္။

ေလးစားပါတယ္ဗ်ာ
The Sage

August 5, 2009

႐ိႈက္ခ္ ဂ်ာဘိရ္ ဘင္န္ ဟိုင္ယာန္ (GEBER) (ရ.ဟ)

အစၥလာမုအလိုင္ကြမ္ ဝရဟ္မသုလႅာဟိ ဝဗရကဟ္္

ေတာ့ပစ္ ရဲ့ ဒုတိယ မုစ္လင္မ္ ပညာရွင္ၾကီးအေနနဲ႕ အထက္က ပို႕စ္ မွာ ပါဝင္တဲ့ အီမာမ္ ဂ်ာဖရ္ဆြာဒိက္ (ရဟ္္မသုလႅာဟ္ အလိုင္ဟ္)ရဲ့ တပည့္
ပညာရွင္ၾကီး ႐ိႈက္ခ္ ဂ်ာဘိရ္ ဘင္န္ ဟိုင္ယာန္ (GEBER) နဲ႕ မိတ္ဆက္ေပးပါ့မယ္။ ပညာရွင္ၾကီး ႐ိႈက္ခ္ ရဲ့ အမည္အျပည့္အစုံကေတာ့ အဘူမူစာ
ဂ်ာဘိရ္ဘင္န္ ဟိုင္ယာန္ အသ္သရ္သူစီ (အလ္ကူဖီလို႕လည္းေခၚပါတယ္) ပါ။ ႐ိႈက္ခ္ ဟာ C.E ၇၂၁ မွာ ပါရွားျပည္ခိုရာဆန္ သူစ္ နယ္မွာ ဖြားျမင္
ခဲ့ပါတယ္။ အီမာမ္ ဂ်ာဖရ္ဆြာဒိက္ ထံမွာ ပညာမဆည္းပူးမီ အလွ်င္ ဟရ္ဘီအလ္ဟိမ္ရာရီ ထံမွာ ကုရ္အာန္နဲ႕ သခၤ်ာ ပညာ အပါအဝင္ အျခားပညာ
ရပ္ေတြကို ဆည္းပူးခဲ့ပါေသးတယ္။ သူ႕ရဲ့ ဖခင္ က ေဆးဝါးေဗဒ ပညာရွင္ ျဖစ္တဲ့အေလ်ာက္သူဟာဖခင္ရဲ့ပေရာ္ဖရွင္န္ ကိုအေၾကာင္းျပဳျပီးေဆးဝါး
နဲ႕ ဓာတုေဗဒ ပညာရပ္ေတြကို စိတ္ဝင္တစ္စား ရွိခဲ့ပါတယ္။ သူဟာ သူ႕ေခတ္ဓာတုေဗဒ သိပၸံ ပညာရပ္ မွာ ျပိဳင္စံရွား သူတစ္ဦးျဖစ္ခဲ့ ျပီးဓာတုေဗဒ
ဆိုင္ရာ သိပၸံေတြ႕ရွိခ်က္ အသစ္ေတြကိုလည္းေကာင္း၊ဓာတ္ခြဲခန္းသုံးကိရိယာအေတာ္မ်ားမ်ားကိုလည္းေကာင္းတီထြင္ခဲ့တဲ့ အျပင္ သိပၸံပညာဆိုင္ရာ
က်မ္းေပါင္းမ်ားစြာကို ျပဳစုခဲ့လို႕ သူ႕ကိုဂုဏ္ျပဳျပီး ဓာတုေဗဒ၏ဖခင္ၾကီး (Father of Chemistry) လို႕ေတာင္ ဂုဏ္ထူးတတ္ေခၚေဝၚျခင္းကိုခံရသူပါ။
ဥေရာပ မွာ သူ႕ကို (GEBER) ဂဲဗရ္ လို႕လက္တင္ဘာသာ အမည္တတ္ျပီး အသိမ်ားခဲ့ပါတယ္။

သူဟာဓာတုေဗဒပညာရပ္ နယ္ပယ္မွာ ျပိဳင္စံရွား႐ုံမက၊ နကၡတၲေဗဒ၊ ႐ူပေဗဒ၊ ဘူမိေဗဒ ဒႆနိကေဗဒ၊ သခၤ်ာပညာ၊ ေဆးပညာ၊ ေဆးဝါးေဗဒတို႕
မွာလည္း ကြၽမ္းက်င္ႏိုင္နင္းသူတစ္ဦးျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ သူဟာ နည္းစနစ္ က်နစြာ စမ္းသပ္မႈျပဳျခင္း ကို အေလးေပး ခဲ့သလို ဓာတ္ခြဲခန္းသုံးကိရိယာအမ်ိဳး
အမည္ အေတာ္မ်ားမ်ားကို တီထြင္ဖန္တီး ခဲ့သူ ျဖစ္ပါတယ္ (ဥပမာ- retort)။ ယေန႕ေခတ္အထိသုံးဆဲျဖစ္တဲ့ဓာတုေဗဒ ပစၥည္း အခ်ိဳ႕ (ဥပမာ-ဟိုင္ဒ႐ို
ကလိုရစ္အက္စစ္၊ ႏိုက္ထရစ္အက္စစ္) နဲ႕ ဓာတုေဗဒနည္းပညာ တစ္ခ်ိဳ႕(Distillation, Crystallization) ေတြ ကိုပါတီထြင္ခဲ့သူပါ။ ဒါ့အျပင္ဆာလ္ဖ်ဳရစ္
အက္စစ္ ကိုလည္း သူရွာေဖြေတြ႕ရွိခဲ့တာပါ။ ဒါတင္မကေသးပါဘူး သံပုရာသီးလိုခ်ဥ္တဲ့အသီးေတြမွာပါတဲ့ စစ္ထရစ္အက္စစ္၊ ရွာလကာရည္မ်ိဳးေတြမွာ
ပါတဲ့ အစဲတစ္အက္စစ္၊ တာတာရစ္အက္စစ္စတဲ့ ဓာတုေဗဒ ျဒပ္ေပါင္းေတြကိုလည္း ယေန႕ ကမ ၻာအထိ မိတ္ဆက္ေက်းဇူးျပဳေပးခဲ့တာပါ။ အဲဒီ ေက်းဇူး
ေတြနဲ႕တင္ သူ႕ကို ဓာတုေဗဒဖခင္ၾကီးလို႕ေခၚထိုက္ေနပါျပီ။

သို႕ေပမယ့္လည္း သူ႕ရဲ့ ေက်းဇူးျပဳမႈေတြဟာ ဒီေလာက္နဲ႕ရပ္မသြားေသးပါဘူး။ ဓာတုေဗဒျဒပ္စင္ေတြျဖစ္တဲ့ အာစဲနစ္၊ အန္တီမိုနီ၊ဘစ္စမသ္ ေတြကို
လည္း ရွာေဖြေတြ႕ရွိခဲ့သူပါ။ မျပီးေသးပါဘူး။ ကန္႕နဲ႕ ျပဒါးတို႕ဟာလည္း ျဒပ္စင္ေတြ ျဖစ္ေၾကာင္း ပထမဦးဆုံးသက္ေသျပခဲ့သူပါ။ အားလုံးကို သူရွာ
ေဖြေတြ႕ရွိ တီထြင္ခဲ့သမွ်ေတြ ကို သာ လိုက္လံသုေတသန ျပဳ ရင္ က်မ္းတစ္ေစာင္ မကဖြဲ႕ႏိုင္ပါတယ္။ (ၾကားျဖတ္စကား- ဓာတုေဗဒကိုအထူးျပဳမာစတာ၊
ေဒါက္ထရိတ္ က်မ္းျပဳခ်င္သူ မုစ္လင္မ္ ေက်ာင္းသားေတြမ်ားရွိလို႕ က်မ္းေခါင္းစဥ္ ရွာရခက္ေနရင္ဒီသိပၸံ ပညာရွင္ၾကီး ရဲ့ ေတြ႔ရွိခ်က္ေတြအားလုံးကိုကိုယ္
တိုင္စမ္းသပ္သုေတသန ျပဳ ျပီး သီအိုရီ တစ္ခု ၾကိဳးစားထုတ္ႏိုင္ရင္ေတာင္ က်မ္းေကာင္းတစ္က်မ္း ျပဳႏိုင္သူ ျဖစ္သြားႏိုင္ပါတယ္။ မုစ္လင္မ္ဓာတုေမာင္၊
မယ္ ေတြၾကိဳးစားသင့္ပါတယ္။)

ပညာရွင္ၾကီးဂ်ာဘိရ္ဘင္န္ဟိုင္ယာန္ဟာဘာသာတရားကိုအလြန္ကိုင္း႐ိႈင္းသူတစ္ဦးျဖစ္ျပီးဆူဖီလမ္းစဥ္ကိုလည္းေလွ်ာက္လွမ္းသူတစ္ဦးျဖစ္ပါတယ္။
႐ိုးသားလွတဲ့ပညာရွင္ၾကီး ဟာ သူဟာ ဂရိ အီဂ်စ္ နဲ႕ ပါရွား လူမ်ိဳး ပညာရွင္ၾကီးေတြ ရဲ့ အေရးအသားေတြ ကေန လည္း အခ်ိဳ႕အသိပညာေတြရရွိခဲ့ေၾကာင္း
ဝန္ခံပါေသးတယ္။ ပိုင္သဂိုရတ္စ္၊ ဆိုခေရးတီးစ္ စတဲ့ ဂရိပညာရွင္ၾကီးေတြ ထံက အသိတစ္ခ်ိဳ႕ ရရွိခဲ့ေၾကာင္း သူကိုယ္တိုင္ ဝန္ခံခဲ့ပါတယ္။ သူဟာ C.E ၈၁၅
မွာ ကူဖြာ ျမိဳ႕ (ယခု အီရတ္ႏိုင္ငံ) မွာ အလႅာ႔ဟ္ အမိန္႕ခံယူေတာ္ မူခဲ့ပါတယ္။ အို…….အလႅာဟ္ အရွင္ျမတ္ဓာတုေဗဒဖခင္ၾကီး႐ိႈက္ခ္ဂ်ာဘိရ္ဘင္န္ဟိုင္ယာန္
ကို ဂ်ႏၷသုလ္ဖိရ္ေဒါစ္ မွာ အလြန္ျမင့္မားတဲ့အဆင့္အတန္းခ်ီးျမႇင့္ေပးသနားေတာ္မူပါ။ အာမီးန္……….။

ေလးစားပါတယ္ခင္ဗ်ာ
The Sage

Blog at WordPress.com.